આજના સમયમાં સોશિયલ મીડિયા કોઈપણ સમાચાર કે માહિતી માટેનું એક ઉત્તમ સાધન બની ગયું છે. તેમના લાખો વપરાશકર્તાઓ છે. આ જ કારણ છે કે કેટલીકવાર તેમના પર કેટલાક ફેક ન્યૂઝ પણ ચલાવવામાં આવે છે, આવી સ્થિતિમાં અમે તમને જણાવીએ છીએ કે ફેક અને રિયલ ન્યૂઝને કેવી રીતે ઓળખી શકાય…
ભારતમાં સોશિયલ નેટવર્કિંગ સાઈટ ફેસબુકનો ઉપયોગ કરનારા યુઝર્સની સંખ્યા કરોડોમાં છે. છેલ્લા કેટલાક સમયથી જોવામાં આવી રહ્યું છે કે ફેક ન્યૂઝ ફેસબૂક દ્વારા સૌથી વધુ ફેલાઈ રહ્યા છે. તમે તમારી ટાઈમલાઈનમાં ઘણી વખત ફેક આઈડી અને ફેસબુક ન્યૂઝ પણ જોયા હશે. આવી સ્થિતિમાં, તમારે ફેક ન્યૂઝને ઓળખવાની પદ્ધતિઓ વિશે જાણવું જરૂરી છે.
ફેક ન્યૂઝની સતત વધતી જતી વેબને ધ્યાનમાં રાખીને, વર્ષ 2017 માં, ફેસબુકે પોતે જ ફેક ન્યૂઝને શોધવાના કેટલાક રસ્તાઓ વિશે માહિતી આપી હતી. તે સમયે, ફેસબુકે દેશના મુખ્ય અખબારોમાં જાહેરાતો પ્રકાશિત કરીને આ પદ્ધતિઓ વિશે માહિતી શેર કરી હતી. આજે આ અહેવાલમાં અમે તમને ફેસબુક પર ફેક ન્યૂઝને ઓળખવાની રીતો વિશે માહિતી આપીશું…
શીર્ષક : જો કોઈ સમાચારની હેડલાઈન ખૂબ આકર્ષક લાગે છે, તો તમારે સાવધાન રહેવું જોઈએ. ઘણીવાર ફેક ન્યૂઝની હેડલાઇન્સ વધુ મનમોહક અને મોટા અક્ષરોમાં લખાયેલી હોય છે. તેમાં ઉદ્ગારવાચક ચિહ્નોનો પણ ઉપયોગ થાય છે.
ફોટોઃ ન્યૂઝમાં વપરાયેલ ફોટો જોઈને ફેક ન્યૂઝની ઓળખ કરી શકાય છે. આ સમાચારોમાં છેડછાડ અને ફોટોશોપ કરેલી તસવીરોનો ઉપયોગ જોવા મળે છે. આ ફોટાને ધ્યાનથી જોઈને ઓળખી શકાય છે.
URL: જો સમાચારનું URL અન્ય કોઈ સ્ત્રોત જેવું જ હોય, તો તે નકલી સમાચારની નિશાની છે. નકલી સમાચાર ફેલાવનારા લોકો અસલ સમાચારના URL સાથે ચેડા કરીને આ પ્રકારનું કામ કરે છે.
સ્ત્રોત: જ્યારે પણ તમે ફેસબુક પર કોઈ સમાચાર જુઓ, તો તેના સ્ત્રોતને અવશ્ય તપાસો. જો સમાચાર સ્ત્રોત વગરના હોય, તો તે વેબસાઈટના ‘વિશે’ વિભાગને તપાસો. સ્ત્રોતને ક્રોસ ચેક કરવાનું પણ સુનિશ્ચિત કરો.
ફોર્મેટ: નકલી સમાચારમાં ઘણી વખત જોડણીની સામાન્ય ભૂલો હોય છે અને સમાચારનું માળખું અસામાન્ય હોય છે. આવી ભૂલોવાળી વેબસાઇટ પર વિશ્વાસ ન કરવો જોઇએ.
તારીખ: સમાચારની સમયરેખા નકલી સમાચારોને ઓળખવામાં ખૂબ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. ફેક ન્યૂઝ ફેલાવવાનું કામ તારીખો બદલીને કરવામાં આવે છે. જો તમને લાગે છે કે સમાચાર નકલી હોઈ શકે છે, તો Google પર સમાન સમાચાર શોધવાનો પ્રયાસ કરો.
સમાચાર અને મનોરંજન વચ્ચેનો તફાવત:
આજના સમયમાં કેટલીક વેબસાઈટ સમાચારના નામે જોક્સ, વ્યંગ અને વાર્તાઓ પણ પ્રકાશિત કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, આખા સમાચાર વાંચ્યા પછી જ, સમાચારની સત્યતા વિશે પુષ્ટિ કરો. માત્ર હેડલાઈન જોઈને સમાચારને સાચા ન ગણવા જોઈએ.
Also Read: અલી ફઝલે પોતાના સંગીતમાં ‘ખલનાયક’ બનાવી, બેગમ રિચા ચઢ્ઢા સાથે સંજય દત્તના ગીત પર કર્યો ડાન્સ